آفات پسته کدامند!؟ همه چیز در مورد آفات و روش های پیشگیری

آفات پسته از آن اصطلاحاتی است که در ابتدا می تواند کمی ترسناک به نظر برسد، اما اگر خوب آن ها را بشناسید، مقابله با آن ها کار چندان سختی نخواهد بود. در این مقاله از مغز و پسته می خواهیم به بررسی انواع افات پسته و ویژگی های هر کدام بپردازیم.

پرورش و تولید پسته از جمله فعالیت هایی است که برخی افراد ابتدا ممکن است فکر کنند که به راحتی انجام می شود، اما واقعیت این است که این حرفه دارای چالش ها و دردسر های خاص خود است. یکی از بزرگ ترین چالش هایی که ممکن است در این صنعت رو به رو شویم، مشکلات مربوط به آفات پسته است. این آفات انواع مختلفی دارند و می توانند به کلیه ی مراحل رشد و تولید پسته آسیب برسانند. بنابراین، آشنایی با این آفات و یافتن راهکار هایی برای مقابله با آن ها، یکی از اولویت های مهم در این حوزه می باشد.

این مقاله به طور جامع به بررسی و شناسایی مهمترین آفات پسته می پردازد و راهکار های موثر برای مدیریت و کنترل آن ها را ارائه می دهد. اطلاعات و راهکار های ارائه شده در این مقاله، به کشاورزان و تولیدکنندگان کمک می کند تا بتوانند با موفقیت به مدیریت آفات و بهبود عملکرد محصولات خود بپردازند و در ن هایت به افزایش بهره وری و سوددهی باغ خود دست یابند.

آفات پسته چیست 

یکی از مشکلاتی که هر ساله همه کشاورزان و باغداران با آن مواجه می شوند آفات پسته هستند که باعث آسیب دیدن درختان می شود و همچنین خسارات زیادی را به کشاورزان وارد می کند و می توانند باعث کاهش چشمگیر بازدهی و میزان محصول تولید شده شوند. اما کشاورزان می توانند برای از بین بردن این آفات از روش های طبیعی مثل حشرات شکار کننده آفات پسته و یا از روش مصنوعی مثل سم پاشی استفاده کنند که البته باید گفت روش اول برای بازدهی باغ پسته بهتر می باشد.

اگر بخواهیم به طور کلاسیک تعریفی را برای آفات پسته ارائه کنیم، باید بگوییم آفات پسته در واقع کلیه حشراتی هستند که در باغ ما زندگی کرده و از محصول، تنه درخت پسته و یا برگ های آن تغذیه کرده و در انتها باعث کاهش محصول ما و از بین رفتن آن می شوند. به گفته باغداران، درختان پسته مورد حمله آفات و بیش از 50 گونه از حشرات قرار می گیرند که موجب آسیب درختان و در نتیجه خسارات جبران ناپذیری را به وجود می آورند و این خسارات به دو دسته کیفی و کمی تقسیم می شوند:

• خسارات کیفی: این دسته از خسارات باعث افزایش درصد پوکی پسته، ناخندانی پسته و انس پسته ( انس پسته معیاری برای تشخیص اندازه و سایز پسته است که هرچه عدد  انس به دست آمده بیشتر باشد اندازه پسته کوچکتر است و بالعکس) می شوند.
• خسارات کمی: این دسته از خسارات باعث ریزش خوشه ها و میوه های درخت پسته می شود.

در واقع در هر دو خسارات ذکر شده آفت می تواند به تدریج باعث ضعیف شدن و خشک شدن سر شاخه ها شود و در نهایت موجب از بین رفتن کامل درختان بارور می شود. در واقع باید گفت این آفات به صورت سالیانه 15 درصد از محصول تولیدی را از بین می برند.

انواع آفات پسته

حشرات و آفات مختلفی وجود دارند که می توانند درختان و باغات پسته را درگیر کرده و هر کدام از آنها هم بنا بر اینکه چه میزان خسارتی وارد می کنند، روش مقابله خاص خود را دارند. به طور کلی آفات پسته بر اساس خسارتی که وارد می کنند به سه دسته اصلی که به صورت درجات اول تا سوم معرفی می شوند، تقسیم می گردند.

 

آفات درجه اول پسته

این آفات پسته بدترین نوعی هستند که هر ساله در درختان پسته به وجود می آیند و خسارات زیادی را به باغات پسته وارد می کنند، و مبارزه با آنها الزامی می باشد. آفات زیر جزو آفات درجه اول می باشند:

پروانه چوب خوار پسته

یکی از مهم ترین و معروف ترین آفات درختان پسته می باشد و در تمامی نواحی که پسته می روید وجود دارد. این نوع آفت چه درخت ضعیف باشد و چه قوی از آن تغذیه می کند و فضولات خودش را انتهای خوشه ها بر جا می گذارد، همچنین در آغاز کار خود باعث ریختن مقداری از دانه ها می شود و  اکثر خوشه هایی که به این آفت آلوده می شوند کمتر از بقیه میوه می دهند.

 

پسیل معمولی پسته

یکی دیگر از آفات شناخته شده در باغات پسته آفت پسیل می باشد. اکثر کشاورزان این آفت را شیره خشک می نامند علت این نامگذاری این است  که شیره ای که از پوره این آفت دفع می شود در برابر هوا خشک می شود و به دانه هایی مثل شکر تبدیل می شوند که بر روی برگ درختان باقی می مانند. پسیل پسته باعث ریختن برگ درختان، میوه سال بعد و همچین مسدود شدن درز ها به دلیل ترشح شیره می شود. در کل خسارات این آفت ریختن میوه ها و برگ های سال پیش روی درخت است.

سن های زیان آور پسته

یکی دیگر از آفاتی که به باغ های پسته حمله می کنند و برای کشاورزان هم شناخته شده است، سن پسته می باشد. اگر این آفت پس از تشکیل مغز و پوست استخوانی از پسته تغذیه کند، خسارت وارد شده به شکل فرورفتگی در سطح مغز پسته و کاهش کیفیت آن خواهد بود و از محل فرو رفتگی خرطوم حشره، شیره خارج می شود.

آفات درجه دو پسته

معمولا تعداد این آفات زیر سطح اقتصادی می باشد و خیلی از کشاورزان به آنها توجهی ندارند. اما در بعضی از مناطق طغیان می کنند و خسارات زیادی را به کشاورزان وارد می کنند که در این حالت مبارزه با آنها لازم و ضروری خواهد بود. آفات زیر جزو آفات درجه دوم می باشند:

پروانه میوه خوار پسته

پروانه میوه خوار پسته، با نام علمی Ectomyelois ceratoniae شناخته می شود و به عنوان یکی از مهم ترین آفات پسته محسوب می شود. این حشره از خانواده آفتابیان است و در ایران و سایر نقاط ج هان که پسته کاشته می شود، گزارش شده است. داغوی پسته برای پروانه هایی است که در مرحله لاروی خود به پوسته پسته نفوذ کرده و درون آن می پوشند. در اینجا، لارو ها غذای خود را از مغز پسته تأمین می کنند، که این باعث آسیب وارد به محصول می شود.

این آفت معمولاً در باغ های پسته شناسایی می شود و با توجه به شرایط محلی و فصلی، می تواند خسارات جبران ناپذیری را به محصول وارد کند. این مسأله ممکن است به عواملی مانند شرایط آب و هوایی نامساعد، نبود مراقبت های بهداشتی معتبر، و یا فشار زیاد آفت کش های شیمیایی بر محیط، برگرده باشد. به منظور کنترل این آفات، می توان از روش هایی مانند استفاده از آفت کش های بیولوژیک، تنوع گیاهی در باغ ها، استفاده از محافظت های طبیعی مانند پیاده روی کف زمین و پوشش محیطی استفاده کرد.

زنجره پسته

زنجره پسته، که به نام علمی Aphididae نیز شناخته می شود، یکی دیگر از آفات مهم در باغ های پسته است که به آن “شیره تر” هم معروف است. این حشره کوچک در تمام مناطقی که پسته کاشته می شود، حضور دارد و فعالیت خود را با توجه به شرایط آب و هوایی آغاز می کند. در مناطقی با آب و هوای گرم تر، این آفت از اواسط اسفند ماه شروع به فعالیت می کند و در مناطقی با آب و هوای سردتر، این فرآیند در اوایل فروردین آغاز می شود.

به منظور کنترل زنجره پسته، می توان از روش های مبارزه مکانیکی مانند پاشش آب و یا استفاده از کشت مخلوط استفاده کرد. استفاده از پوشش محیطی یا پیاده روی کف زمین نیز می تواند به کنترل این آفات کمک کند. همچنین، استفاده از روش های زیستی مانند استفاده از کندو های زنبور می تواند به کنترل جمعیت این آفات کمک کند و تاثیر مثبتی بر محصول داشته باشد.

پروانه پوست خوار پسته

پروانه پوست خوار پسته، یکی از آفات مهم و بسیار آسیب زای پسته است که اغلب به نام “کراش” شناخته می شود. این حشرات در باغ های پسته حضور دارند و به طور خاص روی پوسته های خشک شده و برگ های درختان پسته و همچنین در لایه های زیری از کلوخه های زیر درختان پرندگان متمرکز می شوند. ظاهر کراش ها در زمستان به صورت شفیره و بر روی سطوح خشک به چشم می آید، و فعالیت آن ها معمولاً در این فصل سردتر از سایر فصول سال آغاز می شود.

م هاجمان پروانه پوست خوار پسته در اثر فعالیت هایشان می توانند به اندازه ی زیادی آسیب به درختان پسته وارد کنند. این آفات اغلب باعث آسیب و خرابی پوسته دانه های پسته می شوند و در نتیجه، می توانند به کاهش کیفیت و میزان محصول تولیدی منجر شوند. بنابراین، کنترل و مدیریت مناسب کراش ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا باعث حفظ سلامت و عملکرد بهینه درختان پسته شود و خسارات احتمالی جلوگیری شود. به منظور کنترل پروانه پوست خوار پسته، از روش های مختلفی مانند استفاده از آفت کش های شیمیایی یا طبیعی، اقدامات مکانیکی مانند پاشش آب، تمیز نگه داشتن باغ ها، و حذف منابع مانور آفات می تواند استفاده شود. همچنین، اصلاح شرایط محیطی مانند مدیریت آبیاری و تهویه مناسب نیز می تواند به کاهش جمعیت کراش ها و کنترل بهتر آن ها کمک کند.

آفات درجه سه پسته

جمعیت این نوع از آفت ها در باغ های پسته بسیار کم می باشد و به ندرت جمعیت آنها به سطح زیان اقتصادی به کشاورزان می رسد. آفات زیر جزو آفات درجه سوم می باشند:

• پروانه جوانه خوار پسته: از حشراتی است که به جوانه های گل درخت پسته حمله می کند و از آنها تغذیه می نماید. این حشرات باعث کاهش تعداد گل های درخت پسته و کمبود قابل توجه محصول می شود. همچنین این حشره بیشتر روی پسته اهلی دیده می شود.
• پروانه برگخوار پسته: یکی دیگر از آفات مهم پسته است که علاوه بر پسته اهلی در باغ های پسته و بادام هم دیده می شود. این حشره در اکثر مناطق پسته خیز دیده می شود و سطح انتشار وسیعی هم دارد.
• کنه های پسته: نوعی دیگر از آفت ها کنه است که بسیار کوچک هستند و با چشم مشخص نیستند اما خسارت آنها بر روی درختان پسته قابل مشاهده است.

 

راه های  پیشگیری و کنترل از آفت

آفات پسته از مواردی هستند که ممکن است هر باغ پسته ای با آنها درگیر شود. البته روش های مختلفی هم وجود دارند که می توان با استفاده از آنها از بروز آفات پسته و ایجاد خسارات جلوگیری کرد که می توان این موارد را در این زمینه نام برد:

• هرس مناسب درختان پسته
• آبیاری منظم درختان پسته
•  استفاده از یخ آب زمستانه
• رعایت کردن فاصله کاشت درختان پسته
• استفاده از تله های چسبناک زرد رنگ برای شکار حشرات در اوایل فروردین ماه
•  استفاده از سم های شیمیایی ، که بهترین زمان سم پاشی در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه می باشد اما اگر آفات زیاد باشند می توان در اوایل فروردین ماه هم سم پاشی را آغاز کرد.

پیشگیری از آفات پسته خود مبحث بزرگی است که می توان ساعت ها در مورد آن صحبت کرد که از حوصله این مقاله خارج است و هدف ما اینجا معرفی این آفات بود. به هر حال اگر این روش ها برای شما جواب نداد و باغ شما دچار آفت شده است، می توانید از روش های درمان این آفات استفاده کرده و با آنها مقابله کنید. در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد.

 

 

چگونه از شر آفات پسته خلاص شویم، مبارزه با آفات پسته

راه های مبارزه با آفات به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:

• راه های طبیعی: از تله ها برای از بین بردن حشرات استفاده می شود
• راه های شیمیایی: همان سم پاشی درختان است که به عنوان روش بهتری نسبت به راه های طبیعی شناخته می شود.

در ادامه با هم راه های مبارزه با آفت های معروف که خیلی از باغات پسته با آن درگیر هستند را بررس خواهیم کرد.

روش های مبارزه با پروانه چوب خوار پسته

مبارزه زراعی: این مبارزه با شکل هرس شاخه های آلوده شده توسط این حشره و جمع آوری و انهدام آنها می باشد که در کنترل آفت اهمیت زیادی دارد.

مبارزه فرمونی: در مبارزه فرمونی از فرمون برای جمع آوری و نابودی حشرات نر استفاده می شود. این روش بیشتر برای ردیابی آفت ها و مشخص کردن مناسب ترین زمان سم پاشی استفاده می شود.

مبارزه بیولوژیک: زنبورهای Chelonus  و Centistidea زنبور هایی هستند که به عنوان دشمنان طبیعی پروانه چوبخوار استفاده می شوند و می توانند پروانه های چوب خوار را شکار کنند.

مبارزه شیمیایی: در مبارزه شیمیایی با آفت مهمترین نکته این است که مبارزه شیمیایی در زمان مناسب خودش انجام شود. چون سم پاشی دیرهنگام یا زودهنگام بر علیه آفت ها می تواند بی تاثیر باشد. بهترین مرحله برای سم پاشی زمانی است که حشره بالغ با تراکم زیاد در باغ وجود داشته باشد.

 

روش های مبارزه با پسیل معمولی پسته

شخم زمستانه: شخم زدن پای درختان در زمستان تاثیر زیادی روی از بین بردن این آفت دارد، البته این نتیجه در بهار سال بعد مشخص می شود. بهترین زمان شخم زمستانه از آذر ماه تا اسفند می باشد.

استفاده از تله: یکی دیگر از راه های مقابله با پسیل پسته استفاده از تله می باشد و زمانی باید از تله استفاده کرد که آفت از دوره زمستانی خارج شده و هنوز تخم گذاری نکرده باشد.

دشمنان طبیعی: زنبورها یکی از مهمترین دشمنان آفت پسیل پسته هستند، که باید از این گروه در باغات پسته محافظت نمود. البته بعضی کفشدوزک ها نیز به کفشدوزک پسیل خوار معروف هستند  و این گروه در زیر پوست تنه درخت زندگی می کنند و از حشرات پسیل تغذیه می کنند، این روش نیز تا حدودی می تواند در از بین بردن این آفت موثر باشد.

استفاده از سم های کم خطر: استفاده از سم ها از یک طرف برای از بین بردن حشرات و آفات موثر است از طرفی دیگر برای محیط زیست خطرات جدی به وجود می آورد پس باید برای جلوگیری از آفات از سم های کم خطر استفاده کرد. سم هایی مانند هگزافلومورون و اسپیروتترامات برای از بین بردن آفت پسیل پسته مناسب هستند و بهترین زمان سمپاشی نیز اوایل خرداد ماه می باشد.

روش های مبارزه با سن های زیان آور پسته

روش طبیعی: در این روش می توان از زنبورهای پارازیتوئید تخم کمک گرفت تا انگل های سن پسته را از بین ببرند.

استفاده از سم: استفاده از سم های مخصوص سن پسته می باشد. سم های فنتیون (لبایسید) به نسبت 1 تا 1.5 در هزار و فنیترون (سومیتیون) به نسبت 1.5 تا 2 در هزار  برای مبارزه با این حشرات مناسب است اما زمانی باید از سم ها استفاده کرد که آفات بسیار زیاد باشد.

روش زراعی: نکته دیگری که به شما در مبارزه با سن های پسته کمک می کند این است که وقتی سن ها به باغ هجوم می آورند نباید علف های هرز اطراف و داخل باغ را هرس کنید چون این کار باعث می شود سن ها به درختان پسته حمله کنند.

   

روش های مبارزه با پروانه میوه خوار پسته

سمپاشی بهاره: با پیدایش اولین پروانه یا کرم میوه خوار و قبل راه یافتن آنها به داخل میوه پسته باید سم پاشی بهاره را شروع کنیم و این تاریخ را می توانیم هر ساله با کمک تله های نوری یا فرومنی و قرار دادن پارچه تنظیف روی تنه و شکار پروانه ها تعیین کنیم و با مشاهده اولین پروانه، دو هفته بعد اقدام به سمپاشی باغ نماییم.

سمپاشی تابستانه: این سمپاشی پس از پیدایش پروانه های نسل دوم انجام می شود که موقع آن را می توان با کمک تله های نوری و طعمه ای تعیین و با مشاهده اولین خسارت اقدام به سمپاشی کرد.

همچنین جمع آوری و از بین بردن پسته هایی که تغییر رنگ داده و به این آفت آلوده شده اند می تواند کمک بزرگی به ما در نابودی این آفت کند.

روش های مبارزه با زنجره پسته (شیره تر)

این آفت در همه مناطق پسته خیز وجود دارد ولی جزو آفات مهم در این مناطق به شمار نمی آید به این دلیل راه های مبارزه با آن به صورت سطحی می باشد که به مراقبت های کشاورز از باغ پسته بستگی دارد. مراقبت هایی مانند:

• تقویت درختان پسته
• هرس مناسب درختان
• آبیاری منظم باغ
• یخ آب زمستانه
• رعایت فاصله کاشت درختان در باغ
• استفاده از تله های چسبناک زرد رنگ در باغ از اوایل فروردین ماه
• سمپاشی باغ با سم های دارتون، زولون و اندوسولفان با غلظت 2 در 1000

البته مبارزه اختصاصی علیه این آفت به هیچ عنوان توصیه نمی شود، ولی در صورتی که این آفات طغیان کنند نیاز به سمپاشی است و  این زمان به صورت تقریبی 15 تا 20 روز قبل از باز شدن جوانه های برگ و ظهور گل های درختان پسته می باشد.

 

روش های مبارزه با پروانه پوست خوار پسته

روش های طبیعی: برای این مبارزه بهتر است که در فصل زمستان تمامی سرشاخه های آلوده را هرس کنیم و سپس برگ ها و شاخه های درختان را جمع آوری کنیم و آنها را از بین ببریم. همچین شخم زدن عمیق باغ برای از بین بردن شفیره های موجود در خاک و در نهایت یخ آب زمستانه می تواند کمک خوبی برای از بین بردن آفات باشد

روش های شیمیایی: برای مبارزه و از بین بردن این آفات در روش شیمیایی لازم است که در فصل بهار درختان را سمپاشی کرده و اگر باز هم این حشرات را مشاهده کردید مجدد در فصل تابستان سمپاشی را تکرار کنید. معمولا باغ هایی که به این حشره آلوده می شوند به صورت همزمان به پسیل پسته یا شیره خشک هم آلوده هستند که در این گونه موارد باید از مخلوط دو سم مختلف برای کنترل آفات استفاده کرد.

روش های مبارزه با پروانه جوانه خوار پسته

روش شیمیایی: در اوایل خرداد ماه زمانی که تازه پروانه ها از تخم خارج شده اند و روی برگ درختان پسته فعالیت دارند باید برای سمپاشی اقدام کرد چون زمانی که وارد جوانه های پسته شوند دیگر سمپاشی موثر نیست.

برای سمپاشی می توانید از سم های فسفر مانند اتیون یا دیازینون به نسبت 2 در 1000 یا آندوسولفان (تیودان) به همان نسبت استفاده کنید.

روش های مبارزه با پروانه برگخوار پسته

مبارزه به روش بیولوژیک: به عنوان روش طبیعی برای مبارزه با این آفات می توان از زنبور های پارازیت در باغ هایی که سابقه سمپاشی ندارند استفاده کرد.

مبارزه شیمیایی: در بعضی موارد این نوع آفت به شدت به باغ خسارت وارد می کند به همین دلیل نیاز به مبارزه شیمیایی می باشد. سمپاشی در اول بهار صورت می گیرد و سم مناسب برای این آفت امولسیون 2 در 1000 ، زولن 20 درصد و مالاتیون 60 درصد می باشد که تاثیر قطعی ای بر روی این آفات دارد.

روش های مبارزه با کنه های پسته

برای مبارزه با کنه های پسته زمانی باید اقدام کنیم که بیش از نصف گل های پسته باز شده باشد و برای کنه های معمولی پسته در مرداد و شهریور ماه می توانیم با یکی از سم های زیر سمپاشی را شروع کنیم:

• گوگرد وتابل به نسبت 2 تا 3 در 1000
• نئورون به نسبت 2 در 1000
• کود بیولوژیک محلول پاشی 10 در 1000

نتیجه گیری

در مقاله بالا با اینکه آفات پسته چیست و چه انواعی دارد آشنا شدیم. شناخت آفات و نوع خسارت آنها به باغ های پسته می تواند کمک بزرگی باشد برای کشاورزان تا به موقع از حمله آفات جلوگیری کنند و در صورت درگیر شدن باغ به آفت با راه های مبارزه ذکر شده بتوانند جلوی خسارت احتمالی را بگیرند تا محصولات و باغ های آنها  متحمل کمترین آسیب ممکن شود.